Bielańskie jaskółki oknówki

Oknówki często budują swoje półkuliste gniazda z błota, blisko framug okiennych i gzymsów. Zarówno samiec, jak i samica niestrudzenie przynoszą budulec, a gdy po około siedmiu dniach gniazdo jest gotowe, samica składa w nim od 3 do 5 białawych jaj. Po około dwóch tygodniach wykluwają się pisklęta. Młode są bardzo intensywnie karmione i po trzech tygodniach opuszczają gniazdo.

Jak je rozpoznać?

Oknówki są często mylone z jerzykami. Choć oba gatunki mają podobne sylwetki, jest kilka cech, dzięki którym każdy z nas może nauczyć się je rozpoznawać. Jerzyki są nieco większe od oknówek i prawie całe jednolicie czarno-brązowe. Dzięki długim, sierpowatym skrzydłom są wspaniałymi lotnikami. Podczas lotu wydają wysokie, wibrujące okrzyki: „srriii, srriii”. W miastach gniazdują głównie w szczelinach elewacji czy stropodachach budynków. Oknówki rozpoznamy po białym spodzie ciała i przyjemnym dla ucha szczebiocie.

Jaskółki coraz rzadszy widokiem

Niestety, mimo że para jaskółek może wyprowadzić nawet do trzech lęgów w ciągu roku, ich liczebność – nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie – niepokojąco spada. Bielańscy ornitolodzy, profesor Maciej Luniak oraz Mariusz Grzeniewski, również przyznają, że w naszej dzielnicy jest coraz mniej tych bardzo pożytecznych ptaków. Ich pokarmem są drobne owady – polując na nie, jaskółki znacznie redukują liczebność uciążliwych dla nas meszek czy komarów.

Ten argument przekonał mieszkańców Bielan, że warto pomagać jerzykom. W ramach projektu zgłoszonego w 2020 roku do Budżetu Partycypacyjnego, zrealizowanego przez wiceburmistrza Włodzimierza Piątkowskiego i ZGN, na bielańskich kamienicach i blokach zamontowano prawie trzysta budek dla jerzyków. Ten sam argument niestety nie działa w przypadku oknówek. Fakt, że z uporem wybierają nasze najbliższe sąsiedztwo, jest jednocześnie głównym powodem, dla którego niektórzy mieszkańcy chcą się ich pozbyć.

Wielu mieszkańców narzeka na zabrudzenia okien i elewacji, a przecież wystarczy zamontować półeczkę pod gniazdem lub wyłożyć parapet folią. Dobrym sposobem na ograniczenie zabrudzeń są również dostępne w sklepach internetowych sztuczne gniazda z otworem wlotowym w centralnej części. Do takich gniazd ptaki nie znoszą błota, tylko suchą wyściółkę. W 2020 roku właśnie takie, cztery sztuczne gniazda pojawiły się na osiedlu Chomiczówka w ramach projektu Ptasiego Patrolu Fundacji Noga w Łapę, wspieranego przez burmistrza Bielan Grzegorza Pietruczuka oraz Wydział Ochrony Środowiska Dzielnicy Bielany. Co roku oknówki odbywają w nich z sukcesem lęgi. Projekt ma również charakter edukacyjny – poprzez plakaty oraz ulotki informacyjne, przeznaczone dla mieszkańców Bielan. 

Jaskólniki na Chomiczówce

W ramach oddzielnego projektu z Budżetu Obywatelskiego Dzielnicy Bielany, w tym samym roku, na skwerku na Chomiczówce, przy współpracy firm Apus i Ussuri, został postawiony jaskólnik – czyli wieża ze sztucznymi gniazdami w kształcie czarek. Choć ustawione przez tę samą firmę dwa jaskólniki w Lubinie już w roku montażu doczekały się lokatorów, w bielańskim jaskólniku na razie gniazdują w sezonie lęgowym i znajdują schronienie zimą, wróble i mazurki.

Ale trzymajmy kciuki – w zeszłym roku, pod koniec lata, oknówki podlatywały do sztucznych gniazd. Może sprawdzały, czy nadadzą się na lokum po powrocie z zimowisk... Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu przychylniej spojrzycie Państwo na te radosne ptaki, jeśli to właśnie Wasze sąsiedztwo wybiorą tej wiosny. Dzięki nim w naszej okolicy będzie mniej uciążliwych owadów, a zgodnie ze starymi wierzeniami: „Szczęśliwy dom, gdzie jaskółki są”. A są z nami tylko przez kilka miesięcy – już we wrześniu odlatują na odległe zimowiska.

Pamiętaj - prawo chroni i je!

Nie zapominajmy również, że jaskółki chroni prawo. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16.12.2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, § 6: jaskółek nie wolno płoszyć ani niepokoić w miejscach ich rozrodu i wychowu młodych, nie wolno również umyślnie niszczyć ich jaj, gniazd ani uniemożliwiać dostępu do nich.